De Grote Industrialisatie  

De geschiedenis van de mensheid kent grote verschillen in hoe groepen mensen samenleefden en in hun onderhoud voorzagen. Zij kent ook grote verschillen in hoe zij de hen omringende natuur benutten en beschouwden.
Doel:  Kinderen leren spelenderwijs het leven in de 19e eeuw kennen, het tijdperk van de beginnende industrialisatie.
Lesvoorwaarde:  Hoe zorg je voor spelplezier voor je spelers en voor jezelf? Wat vraagt de les van de kinderen? Kun je dit vragen
Spelorganisatie: Reserveer de speelzaal zodat ieder spel voldoende speelruimte krijgt.  Afwisselend geef je kort informatie en laat je de kinderen in subgroepen iets voorbereiden en spelen. Voor het vervolg ga je op zoek naar de film: Modern Times van Charley Chaplin.

Spelsituatie I

De industrialisatie. Een tijd van technische uitvindingen en machines die het overnamen van menskracht. Dit had grote gevolgen.
Crompton is muzikant en violist. Hij speelt elke avond. Overdag werkt hij aan een weefgetouw dat met  veel draden tegelijk de mooiste stoffen en kleden weeft.  Sneller als een weefster dat kan. Zijn machine kan het werk van 10 mensen tegelijk doen. Iedereen denkt dat hij gek is.  De kinderen zijn in twee groepen verdeeld. De helft zit als bezoeker in het theater waar Crompton viool speelt, de anderen zitten er tegenover  in orkest opstelling en bespelen denkbeeldig een instrument. Crompton zit achter de eerste violist.  Toehoorders klappen na ieder fragment en terwijl de orkestleden buigen, verstomd het klappen op een afgesproken teken van jou. Twee roddelen over Crompton’s wilde plannen.  Dan spelen ze het tweede muziekfragment en herhaalt het klappen en roddelen zich.

Spelsituatie 2
Lieven Brauwens maakt een spionage reis naar Engeland, smokkelt een Mule Jenny weefgetouw het land uit en vraagt enkele arbeiders mee. Hij start een fabriek in Gent. Met nagemaakte weefgetouwen ontstaat een fabriek  die meer arbeiders nodig heeft. Er blijven daardoor minder landarbeiders over die harder moeten werken. De burgemeester wil dat de boeren meer verbouwen om alle fabrieksarbeiders eten te geven.
Vanuit welke rol bekijk je de situatie? Vijf subgroepjes  bereiden een scene voor:
1. Fabrieksarbeiders zijn trots op hun werk, niet gehinderd door zon en regen;
2. Landarbeiders houden van het werk, maar moeten nu te hard werken;
3. Boeren – landeigenaren overwegen of ze landbouwgrond verwisselen voor schapenteelt;
4. De fabrieksdirecteur en naaste medewerkers willen wol uit de directe omgeving en bedenken een strategie om boeren over te halen.
5. De landheer en zijn knecht.
De eerste vier scènes spelen tegelijkertijd en zijn een vooroefening [rolinleving].

Het vijfde spel.

Vier kinderen krijgen hiervoor de volgende opdracht: Vader gaat met Peter en Samantha, zijn kinderen de huur van de landbouwgrond naar de landheer brengen. Zij lopen over de modderige weg naar het huis op de heuvel. De vader betaalt voor het komende jaar, hij wil naast de tarwe en de groenten ook een paar schapen gaan houden. Hij heeft gehoord dat wol veel geld oplevert.  De landheer heeft ander plannen. Hij wil de huur niet verlengen omdat hij de grond zelf wil gebruiken en er  schapen laten grazen. Daar verdient hij veel meer aan. De vier maken vanuit deze gegevens een scène en vragen  zich af hoe alle personages zich voelen vóór, tijdens en ná het gesprek.

Spelafronding: Inspringspel

Nadat het spel is gespeeld, beginnen ze opnieuw. Ieder ander kind kan inspringen en een roll overnemen. Ze proberen de boer te weerhouden landbouwgrond tot weiland te maken.

Info:

1. www.flipcharts-geschiedenis.nl klik op industrialisatie.
3. internet: Afbeeldingen van Mule Jenny het eerste grote spinnenwiel. Of Samuel Crompton afbeelding van deze violist naast zijn spinnenwiel. Of de eerdere Spinning Jenny van James Hargreaves uit 1756
2. Boeken: Nigel Smith. De industriële revolutie. Corona 2005. Isbn 90-5495-772-7. Thema: Industriële ontwikkeling, maatschappij, 19e eeuw. Leeftijd 11jaar.
3. Charles Dickens: Grote Verwachtingen schreef in de tijd dat de gevolgen van de veranderingen in Engeland van voelbaar werden voor de onderklasse.
4. Wikipedia Industrialisatie Engeland. Informatie voor de leerkracht.

Mogelijk vervolgopdrachten:

1. De kinderen kijken naar een fragment uit de film Modern Times.
2. Daarna gaan ze werken aan de lopende band, jij geeft als werkmeester het tempo, aan, ieder doet dezelfde handeling, dan voert je de productiedruk op, arbeiders maken fouten, meer en meer werken ze als robots.
3. In subgroepen verdelen ze onderstaande rollen en spelen ze uit.
Opstand: De fabrieksarbeiders komen in opstand en eisen een vergadering met de werkmeester. Ze dreigen met staking indien er niets verandert.
Het vliegt de pan uit: De kantoormedewerkers verzinnen nieuwe modetrends zodat de fabriek kan blijven draaien; reclames om de markt te veroveren; goochelen met prijzen zodat ze tijdens de opruiming het teveel tegen dumpprijzen kwijtraken en er weer iets nieuws gemaakt kan worden; overwegen de fabriek te verplaatsen naar landen met goedkopere arbeidskrachten.

Afronding:

@ hoe ben je een wijs consument?
@ wat is consuminderen?

Ubbergen, update winter 2021